Valpreventie - mnsl.nl

Met de leeftijd neemt de kans op vallen en de ernst van vallen toe. Niet alleen kan een val voor ernstige lichamelijke beperkingen zorgen, de angst om te vallen zelf kan een actief en betrokken leven belemmeren, waardoor het leefplezier afneemt en de gezondheid in een negatieve spiraal terecht komt.

Het goede nieuws is dat er veel strategieën zijn om valpartijen te voorkomen. Deze pagina zal je helpen om te begrijpen wat valpartijen veroorzaakt en wat je kunt doen om het risico drastisch te verminderen.

Waarom aandacht voor vallen?

Veel ouderen in ons land vallen vaak. Ongeveer 30% van de zelfstandig wonende ouderen boven de 65 jaar, valt ten minste één keer per jaar.
In 40 tot 60% van de gevallen leidt een valpartij tot een lichamelijk letsel. Meestal gaat het om een klein letsel zoals verstuikingen, snijwonden of kneuzingen.
Soms zijn de gevolgen ernstiger. Ouderen hebben een veel hogere kans op botbreuken, die vaak voor ernstige beperkingen zorgen. De helft van de ouderen met een heupfractuur functioneert niet meer zoals voor het valongeval. Een vijfde van deze ouderen sterft zelfs binnen drie maanden.
Ouderen hebben na een val meer moeite met het op- en aflopen van de trap, met het douchen en schoonmaken.
Door een val kan het nodig zijn de woning aan te passen of is een verhuizing noodzakelijk.
Bij 1/3 van de mensen zijn er ook mentale gevolgen van de val, zoals valangst en onzekerheid bij lopen wat leidt tot afname van de mobilteit, sociaal isolement en afname van de kwaliteit van leven.

Wat heeft het voor nut voor mij om deze cijfers te weten, zal je misschien denken? Nou, het blijkt zo te zijn dat veel van deze ongevallen voorkomen had kunnen worden door preventieve maatregelen.

Uit onderzoek van VeiligheidNL blijkt dat bij acht op de tien ouderen die binnenkomen op de spoedeisende hulp na een valongeval, al sprake was van een verhoogd valrisico voorafgaand aan het SEH-bezoek.

Wat veroorzaakt een val?

Bij het risico op vallen kunnen lichamelijk factoren en omgevingsfactoren een rol spelen.

Lichamelijke factoren:

je komt moeilijker in beweging en hebt moeite om in balans te blijven (mobiliteitsproblemen);
eerdere valpartijen;
gebruik van bepaalde medicijnen;
duizeligheid;
verwardheid, desoriëntatie en verminderd bewustzijn;
urine-incontinentie, ’s nachts veel naar de toilet moeten;
depressie of stemmingsklachten;
slecht zien of horen;
‘licht in uw hoofd’ of duizelig worden bij (te) snel overeind komen, van liggend naar zitten of staan.

Omgevingsfactoren:

uitglijden in badkuipen en douches (gladde, natte vloeren);
vallen tijdens het zitten en opstaan van toiletten, stoelen en banken;
struikelen of uitglijden op kleedjes en matten;
draden (lampen, computers, radio’s, tv);
rommel op de vloer of de trap (tassen, schoenen, was, boeken);
slechte verlichting (vooral gangen en trappen);
instabiele meubels;
slechte leuningen;
losse stoeptegels;
onrustige verkeerssituaties;
oneffen oppervlakken op de grond (scheuren, stoep, trappen, rotsen, ongelijk gras);
schoenen (pantoffels en hakken);
hulpmiddelen (oneigenlijk gebruik van looprekken, wandelstok, enz …).

Bron: VeiligheidNL

Bron: VeiligheidNL

Ben je bezorgd om te vallen?

Je bent niet de enige! Ruim de helft van de senioren is bezorgd om te vallen en vermijdt daardoor activiteiten. Deze bezorgdheid kan bijvoorbeeld komen doordat je zelf bent gevallen of omdat je iemand uit je omgeving hebt zien vallen. Je kunt ook bezorgd zijn om te vallen omdat je gezondheid wat achteruit is gegaan. Het heeft wel nut om iets aan die val-angst te doen. De angst om te vallen kan ertoe leiden dat je steeds minder actief wordt, waardoor je zwakker kan worden en de kans op vallen alleen maar groter wordt – de bekende neerwaartse spiraal.

Wat kan je zelf doen om de kans op vallen te verkleinen?

Als je de kans op vallen wilt verkleinen, zijn er enkele zeer eenvoudige stappen die je zelf kunt nemen en die relatief eenvoudig te implementeren zijn. Hier zijn een paar oplossingen die de meeste senioren helpen, omdat ze de meest voorkomende risicofactoren aanpakken, zoals hierboven beschreven.

Herzie en wijzig medicijnen

Herzie en wijzig medicijnen

In diverse studies is aangetoond dat het gebruik van meer dan vier medicijnen en/of het gebruik van zogenaamde valrisico verhogende medicijnen, de kans op een val en
ook de kans op fracturen en ander letsel vergroot. Dit verhoogde risico kan worden veroorzaakt door de bedoelde werkzaamheid van het medicijn (bijvoorbeeld het verlagen van bloeddruk of komen in een slaaptoestand) of kan worden veroorzaakt door de bijwerkingen (vermoeidheid, verwarring of duizeligheid) (bron). Bespreek met je arts of medicijnen die je gebruikt de kans op een val vergroten.

Enkele van de meest risicovolle medicijnen zijn:

Benzodiazepines (slaap- en kalmeringsmiddelen);
Antidepressiva;
Antiepileptica;
Cardiovasculaire medicijnen (waaronder plaspillen en medicijnen tegen hoge bloeddruk);
Sommige ontstekingsremmende medicijnen die niet behoren tot de groep van de corticosteroïden;
Sommige sterke pijnstillers;
Oogdruppels of ooggels

Trainingsprogramma's met kracht- en balanstraining

Trainingsprogramma’s met kracht- en balanstraining

Het is bewezen dat je door oefening de kracht en balans kan behouden en onderhouden die nodig is om vallen te voorkomen. Er zijn op dit moment verschillende valpreventie-programma’s in Nederland: Zicht op Evenwicht (overzicht van getrainde organisaties, maart 2018 ), In balans , Otago oefenprogramma, Vallen Verleden Tijd en Zeker Bewegen. Het verschilt per gemeente welke programma’s worden aangeboden. Vaak gaat het via fysio- of ergotherapeuten. Goed om te weten: Sommige van deze programma’s worden vergoed door zorgverzekeraars.

Bewegingsactiviteiten

Bewegingsactiviteiten

Afgezien van de algemene gezondheidsvoordelen van bewegen (verhoogde energie, beter humeur, minder ziekte, langere levensduur), zal het verkrijgen van kracht en evenwicht, vooral in je benen, het valrisico drastisch verminderen. Mocht je de sport niet meer kunnen uitvoeren die je altijd deed. Probeer dan eens yoga, tai chi of chi neng. Of misschien zijn de speciale programma’s voor senioren bij fysiotherapeuten, walking football of meer bewegen voor ouderen iets voor jou?.

Aanpassing van woonomgeving

Aanpassing van woonomgeving

Je kunt veel doen om de kans op struikelen of uitglijden thuis te verminderen. De vaste trap, badkamer, douche en het toilet zijn veel voorkomende plaatsen in huis waar mensen vallen waar watervallen gebeuren, is in de badkamer. Je kunt jouw huis laten controleren op veiligheid. Folkert is gecertificeerd veiligheidsadviseur, dus neem gerust contact met ons op voor een afspraak.

Medische controle

Medische controle

Een controle van jouw arts kan helpen. Er is bijvoorbeeld een relatie tussen slecht zicht en vallen en ook tussen slecht horen en vallen. Als je bij een arts bent, breng dan altijd een lijst met medicijnen mee en bespreek deze met de arts in het kader van het verlagen van het risico op vallen.

Voeding & supplementen

Voeding & vocht

Voeding en vochtbalans hebben invloed op jouw energieniveau, alertheid en de spier- en botsterkte, dus daar kan ook winst behaald worden om vallen te voorkomen. Uitdroging is vooral een aanzienlijk risico op vallen, omdat het duizeligheid, vermoeidheid, verwardheid en zwakte kan veroorzaken. Let hier op tijdens periodes van urineweginfecties, darmproblemen en diarree.

Supplementen

Vitamine D levert een bijdrage aan een betere botkwaliteit en kan door een gunstig effect op de spierkracht en balans, mogelijk een val voorkomen.

Uit onderzoek blijkt dat bij senioren met lage vitamine D waarden, vitamine D supplementen leidt tot een afname van het aantal valincidenten. Aangenomen wordt dat dit komt door een versterking van spieren en een verbeterde balans.

Bron: VeiligheidNL

Download de flyer ‘Hup in de benen’

Met 7 eenvoudige en effectieve oefeningen die je kan doen tijdens de dagelijkse activiteiten, en dus geen extra tijd kosten. Deze tips zijn opgesteld door VeiligheidNL, in samenwerking met KBO-PCOB, Buurtzorg Nederland en fysiotherapeuten.

Download folder